Enuşirvan Ne Demek? Farklı Yaklaşımlarla İncelenen Bir Kavram
Konya’nın sokaklarında yürürken birden aklıma takıldı: Enuşirvan ne demek? Son zamanlarda sosyal medyada duyduğum, kitaplarda karşılaştığım, ama tam olarak ne anlama geldiğini çözemedim bir kelimeydi. İsmine aşina olduğum, ancak derinlemesine bilmediğim bir kavram. İçimdeki mühendis bir anlam arayışına girerken, içimdeki insan ise kelimenin taşıdığı derin anlamı hissetmeye çalışıyor. Hadi gelin, bu kelimeyi farklı bakış açılarıyla ele alalım ve ne anlama geldiğini hem bilimsel hem de insani açıdan inceleyelim.
İçimdeki Mühendis: Enuşirvan’ın Tarihsel Kökeni
İçimdeki mühendis şöyle diyor: Enuşirvan, aslında bir isim ve çok eski bir tarihsel figüre dayanıyor. Enüşirvan, Sasani İmparatorluğu’nun önemli hükümdarlarından biri olan I. Hüsrev’in (veya diğer adıyla Enüşirvan-ı Adil) adıdır. Bu isim, “Adil” unvanıyla anılır ve halk arasında adaletli yönetimi ile tanınır. I. Hüsrev, M.Ö. 6. yüzyılda yaşamış bir hükümdar olup, yönetimi altındaki topraklarda adaletin sağlanmasına büyük önem vermiştir. Bu da demek oluyor ki, Enüşirvan kelimesi aslında adaletle özdeşleşmiş bir figürün ismi olarak tarih boyunca halkın belleğine kazınmış bir kavramdır.
Bir mühendis olarak, tarihsel figürleri anlamak bazen bizi mühendislik ilkelerine götürür. Adaletli bir yönetim, aslında her sistemin düzgün işleyebilmesi için gerekli olan dengeyi sağlar. Tıpkı bir mühendislik sisteminde olduğu gibi, bir toplumda da denge, adaletin sağlanmasıyla korunur. I. Hüsrev’in adalet anlayışını da bu bakış açısıyla değerlendirebiliriz. Yani, Enuşirvan kelimesi sadece bir hükümdarın ismi değil, aynı zamanda toplumdaki adaletin sağlanması için gereken düzenin de sembolüdür.
İçimdeki İnsan: Enüşirvan ve Adaletin Duygusal Yansıması
İçimdeki insan tarafı ise Enüşirvan’ın kelime anlamına biraz daha duygusal bir açıdan yaklaşıyor. Adalet, insanlık için her zaman önemli bir tema olmuştur. Bize göre adalet, sadece hukuki bir terim değil, aynı zamanda insanın ruhuna hitap eden bir değerdir. Enüşirvan kelimesini duyduğumda aklıma, sadece bir hükümdarın yönetim anlayışı gelmiyor. Aynı zamanda, toplumların adaleti sağlama çabası, insanların haklarının korunması, eşitliğin sağlanması gibi insani değerler de geliyor. İçimdeki insan, “Enüşirvan ne demek?” sorusunu sorduğunda, kelimenin daha derin ve insana dair bir anlam taşıdığını hissediyor. Adaletin sağlanması, yalnızca bir hükümdarın değil, her birimizin sorumluluğudur.
Bir gün, sokakta gördüğüm bir sahne, Enüşirvan’ın adalet anlayışını ne kadar önemli bir kavram haline getirdiğini bana hatırlattı. Bir grup genç, parkta oyun oynuyordu. Bir anda, çocuklardan biri başka birine haksızlık yaptı ve o an herkesin yüzünde bir rahatsızlık ifadesi belirdi. O anda içimdeki insan, “İşte, burada adaletin eksikliği var,” dedi. Küçük bir çocuk, hakkının yenmesinin ne kadar acı olduğunu tam olarak anlamasa da, hissettiği şey bir tür haksızlık ve adaletsizlikti. Bu da demek oluyor ki, Enüşirvan sadece tarihsel bir figür değil, günlük yaşamda her an karşımıza çıkan bir ilkeye işaret eder: Adalet.
Enüşirvan ve Sosyal Adalet
Konya’da çalıştığım sivil toplum kuruluşunda, farklı toplumsal kesimlerle, özellikle dezavantajlı gruplarla yakından çalışıyorum. Çoğu zaman, Enüşirvan’ın adalet anlayışını günlük hayatta görmek mümkün olmuyor. Fakat bu kavram, toplumsal adaletin önemini vurgulayan bir sembol haline gelebilir. Bir gün, mahallemin en uzak köşesindeki yaşlı bir kadının, “Kimse bize adaletle davranmıyor,” dediğini duydum. İçimdeki insan tarafım, adaletin toplumun her kesimine eşit şekilde dağılması gerektiğini düşündü. Bir toplumda gerçek anlamda adaletin sağlanması, en küçükten en büyüğüne kadar herkesin haklarının güvence altına alınmasıyla mümkündür. İşte bu noktada, Enüşirvan kelimesi, sadece bir figürün ismi değil, aynı zamanda sosyal adaletin sembolüdür.
Herkesin farklı bir yaşam tarzı, farklı bir geçmişi, hatta bazen farklı haklara sahip olduğu bir toplumda, Enüşirvan’ın adalet anlayışına sahip olmak, toplumun her bireyini eşit şekilde değerlendirmek demektir. İçimdeki mühendis, adaletin her yönüyle dengede olması gerektiğini söylese de, içimdeki insan tarafım daha çok, bu adaletin herkes için ulaşılabilir ve gerçek olması gerektiğini hissediyor. Yani, Enüşirvan sadece bir hükümdarın ismi değil, her birimizin adalet için verdiği mücadelenin de simgesidir.
Sonuç: Enüşirvan’ın Anlamı ve Modern Dünyada Yeri
Sonuç olarak, Enüşirvan kelimesi, tarihsel bir figürün ötesinde, adaletin ve eşitliğin simgesi haline gelmiştir. İçimdeki mühendis, bunun bir sistemsel denge olduğunu söylese de, içimdeki insan bu dengeyi, herkesin hak ettiği eşitliği, hak ettiği saygıyı bulmasını isteyen bir değer olarak algılıyor. Enüşirvan ne demek sorusu, aslında sadece bir kelimeyi değil, bizlerin günlük yaşamda ve toplumda nasıl bir adalet anlayışına sahip olmamız gerektiğini sorgulayan bir sorudur. Gelecek nesillere adaletli bir toplum bırakabilmek için, her birimizin Enüşirvan’ın öğrettiklerini kendimize rehber edinmemiz gerekiyor.